Valideynə itaət

Sual: Qadınların, ərləri və ya məhrəmlərindən biri yanlarında olmadan təkbaşına müqəddəs yerlərə ziyarətə getmələri barədə rəyiniz nədir?

Cavab: Bu məsələdə əsas odur ki, qadın özünün harama düşməyəcəyinə əmin olsun. Əlbəttə, qadın evli olduqda ərindən icazə almalıdır, eləcə də, valideynlərindən biri və ya hər ikisi sağ olduğu təqdirdə, qızlarının səfərdə təhlükələrlə üzləşəcəyindən qorxub onun üçün narahat olsalar, bu halda qadının onların istəyinə qarşı çıxması caiz deyildir.

Sual: Ata və anaya itaət etməyin həddi nədir?

Cavab: Övladın valideyn qarşısında iki cür borcu vardır:

Birinci: Möhtac olduqları halda, onlara dolanışıq xərclərini verməklə yaxşılıq etməsi, onların məişət ehtiyaclarını təmin etməsi, eləcə də onların normal səviyyədə yaşamaları üçün olan tələblərinə (sağlam fitrətə uyğun şəkildə) cavab verməlidir. Bu əməli tərk etmək valideynlərə qarşı nankorluqdur. Valideyinlərin ehtiyaclarının təmin olunma həddi, onların maddi baxımından rifah və sıxıntı halında olmalarından asılıdır.

İkinci: Onlarla xoş rəftar etməsi, hətta ona zülm etmiş olsalar belə, nə dildə, nə də əməldə onlara pislik etməməsi. Belə ki, hədisdə buyurulur:” (Valideynlərin) səni vursalar belə, onlara bağırma (onları qovma), de ki, Allah sizi bağışlasın!”

Bu, məsələnin onlara aid olan hissəsidir. Məsələnin övladın özünə aid olan, valideynlərin narahat olması, əziyyət çəkməsi ilə nəticələnən hissəsi isə iki qismə bölünür:

1. Valideynin narahatlığının övladına olan şəfqətindən qaynaqlanmış olması. Övladın bu cür narahatçılığa səbəb olacaq şəkildə hərəkət etməsi, istər valideyni onu bundan çəkindirmiş olsun, istərsə də olmasın, haramdır.

2. Valideynin narahatlığının hansısa bir mənfi xüsusiyyətindən, məsələn, istər dünya, istərsə də axirət işlərində öz övladının xeyir qazanmasını istəməməsindən qaynaqlanmış olması. Valideynlərin narahatlığı bu qəbildən olduqda heç bir əhəmiyyət daşımır və övladın da onların bu cür istəklərinə boyun əyməsi vacib deyildir. Bununla da aydın olur ki, valideynlərə, onların şəxsi əmr və qadağalarında itaət etmək öz-özlüyündə vacib deyildir.

Sual: Əgər Ata oğula: “Edəcəyin səfərdən sənə heç bir zərərin gəlməyəcəyini bilirəm, lakin ayrılmağın mənə əziyyət verdiyi üçün səni səfər etməkdən çəkindirirəm” ,- desə, oğulun hökmü nədir?

Cavab: Onun bu səfəri atasının əziyyət çəkməsinə səbəb olacağına görə, səfər etməsi caiz deyildir.

Sual: Valideynlərə itaət etmək vacibdirmi?

Cavab: Sözlərindən çıxmaq, övladlarına qarşı şəfqətlərindən qaynaqlanan narahatlıqlarına səbəb olduqda, onlara itaət etmək vacibdir.

Sual: Mən tələbəyəm və xaricdə təhsil almaq istəyirəm, amma valideynlərim buna razı deyillər. Bu məsələdə onların sözündən çıxa bilərəmmi?

Cavab: Sənə olan şəfqətləri üzündən narahatlıq keçirəcəkləri, acı çəkəcəkləri işlərdə onların sözündən çıxmağın caiz deyildir.

Sual: Atam mənim hicab örtməyimə qarşı olduqda ona itaət etməyim vacibdirmi?

Cavab: Allahın günah buyurduğu işlərdə ataya itaət edilməsinə icazə verilmir. Həmçinin, onun əmr və qadağaları sənə olan şəfqətindən irəli gəlmədikcə, digər işlərdə də ona itaət etməyin vacib deyildir.

Sual: Hər bir işdə, hətta gündəlik həyatdakı adi işlərdə belə, valideynə itaət etmək, məsələn, ata oğula:” Bu meyvəni ye”, “saat 10-da yat”, - dedikdə, yaxud digər bu kimi məsləhətlər verdikdə ona itaət etmək şəri baxımdan bəyinilirmi?

Cavab: Bəli, bəyənilir.

Sual: Ata oğlunu, ona hər hansı bir şəkildə zərəri dəyəcəyini ehtimal etdiyi bir işi görməkdən çəkindirdikdə, oğlu onun bu məsələdə yanıldığını düşünərsə, nə etməlidir?

Cavab: Bu kimi hallarda atanın sözündən çıxmaq olmaz. Belə ki, ata, oğluna canı yandığındığı üçün, oğlunun onun sözündən çıxması ilə, əziyyət çəkər.

Sual: Əgər ata oğluna:”Oğlum, edəcəyin səfərdən sənə bir zərərin gəlməyəcəyini bilirəm, amma məndən ayrılmağın və uzaqlaşmağın mənim üçün ağır olduğuna, mənə əziyyət verdiyinə görə səni səfər etməkdən çəkindirirəm”, - desə, oğulun hökmü nədir? Belə ki, bu halda oğul zərər görməsə də, nəticədə istəyini kerçəkləşdirməkdən məhrum olur.

Cavab: Onun bu səfəri atasının əziyyət çəkməsinə səbəb olacağına görə, caiz deyildir.